Ouderbetrokkenheid #1 – Hoe betrek je ouders bij de school?

“De term ‘ouderbetrokkenheid’ gebruik ik liever niet”, zegt Hans. “We gaan ervan uit dat iedere ouder betrokken is bij de schoolloopbaan van zijn of haar kinderen, ook al is dat voor de school soms onzichtbaar. In onze school spreken we liever over een ‘ouder-schoolsamenwerking’. We streven naar een wederzijdse samenwerking tussen leerkrachten en ouders, want samen kunnen we meer.”

“De essentie van onze hele visie is dat je je eigen denkkader moet vergeten, jezelf kan verplaatsen in de schoenen van kwetsbare ouders en echt openstaat om deze gezinnen te leren kennen, allemaal in het belang van de kinderen. Het boek Warm, Welkom en Wederkerig is een echte aanrader voor scholen en organisaties in gelijkaardige situaties.”

Met vallen en opstaan

“Tien jaar lang heb ik op allerlei manieren geprobeerd om een beter contact te krijgen met de ouders van onze leerlingen. Maar hoe gemotiveerd je als schooldirecteur ook bent, als honderd procent van je leerlingen in een kwetsbaar gezin opgroeit, heb je externe hulp nodig.”

Een lerend netwerk

“Een keerpunt kwam er in 2017, toen onze school geselecteerd werd voor een project van het Europees Fonds voor Asiel, Migratie en Integratie (Amif) om kleuterparticipatie bij kinderen te verbeteren. Samen met zes andere Vlaamse scholen kregen we financiële middelen en begeleiding door het VBJK (Vernieuwing in de Basisvoorzieningen voor Jonge Kinderen). Het is dankzij de professionele begeleiding, de samenwerking met de andere scholen en de hulp van externe coördinatoren dat we echt tot positieve verandering kwamen.”

7 tips voor het betrekken van ouders

“Uit het project leerden we zeven principes die we vandaag in onze school toepassen:

1. Een warm onthaal is een eerste stap in wederzijds vertrouwen. Elke ochtend staat aan onze schoolpoort een leerkracht die iedereen met de glimlach en een vriendelijke houding verwelkomt, welke problemen er met sommige gezinnen ook zijn. 
2. Een tweede stap is de ouders leren kennen op een positieve manier, niet enkel als er problemen zijn met hun kind. Dus organiseren we ouder-kind yoga-sessies of nodigen we ouders uit op school om hun kind te zien sporten. Die momenten moeten leuk en ontspannen zijn. 
3. Ten derde proberen we realistische verwachtingen te hebben van de gezinnen. De basisverwachtingen zijn dat een kind een lunchpakket meebrengt, of dat een peuter reservekleren heeft. Daarnaast hebben we ondersteunende verwachtingen: ouders moeten hun kind helpen om de thuistaal te ontwikkelen en hun kleuter ook een stukje zelfstandigheid aanleren, zoals zindelijkheid. 
4. Stap vier is dat we streven naar een wederzijdse relatie met ouders. Ouders kennen hun kind het best, maar moeten problemen durven melden op school. Om hun vertrouwen te winnen zijn die positieve contacten zo belangrijk. Jezelf altijd kwetsbaar opstellen en je eigen fouten toegeven kan helpen.
   

“Verandering is soms traag zichtbaar, maar ik geloof sterk in de positieve gevolgen binnen tien jaar.”

5. Stap vijf is efficiënte communicatie. Korte, duidelijke zinnen zijn zowel handig voor ouders met weinig tijd als voor ouders die niet goed Nederlands spreken. Het betekent ook communiceren via een kanaal dat handig is. Het vaak gebruikte Smartschool is voor onze ouders te complex. Wij communiceren via Whatsapp, Facebook en vooral mondeling. 
6. Je kan van kwetsbare ouders niet allerlei verwachtingen hebben, zonder hen te ondersteunen. Zo geven we sommige kinderen huiswerkbegeleiding, als ouders dit niet kunnen aanbieden. We geloven erg in gelijke kansen. 
7. Tot slot investeren we in netwerking tussen de ouders onderling. Er is veel eenzaamheid onder onze ouders. Een kansarme persoon gaat niet snel een andere ouder aanspreken aan de schoolpoort. 

Goede resultaten

“Verandering is soms traag zichtbaar, maar ik geloof sterk in de positieve gevolgen binnen tien jaar”, zegt Hans. “Maar ook nu al werpt onze aanpak zijn vruchten af. Zo bieden sommige ouders zich spontaan aan voor de speelplaatsbewaking. Dat was vroeger ondenkbaar in onze school, maar vandaag hebben sommige ouders het zelfvertrouwen om dit te doen, ondanks taal- of cultuurverschillen. Ik zie ook dat leerkrachten zich niet langer ‘verstoppen’ als ze bepaalde ouders zien toekomen, omdat ze geleerd hebben open en efficiënt te communiceren met elkaar.”

Benieuwd naar meer tips? In ons gesprek met Hans Vanmarsenille maakten we ook kennis met een hulpmiddel: de babbelboom.