Teken een wetenschapper: een workshop over vooroordelen

We stellen voor om het experiment van Davide Wade Chambers opnieuw uit te voeren in de klas om een discussie over vooroordelen in te leiden. Ontdek in deze video hoe zo’n workshop zou kunnen verlopen.

In de jaren 80 dachten weinig meisjes eraan om een vrouw als wetenschapper te tekenen. Gelukkig zien we dat het beeld van de TADA-leerlingen al is geëvolueerd.

Met behulp van deze oefening kan je de discussie over vooroordelen op verschillende manieren aangaan. In de video zie je hoe de leerkracht beslist om de volgende vraag te stellen: “Waarom hebben jullie wetenschappers met een blanke huid getekend?” 

Door de werking van de hersenen uit te leggen kan je daarna verklaren vanwaar deze vooroordelen komen waar we ons niet van bewust zijn.

De werking van de hersenen

Elke seconde ontvangen we 11 miljoen stukjes informatie door te luisteren, te ruiken, te voelen…. maar onze hersenen kunnen maar 50 stukjes informatie bewust verwerken per keer en binnen diezelfde tijdsspanne. De overige informatie (meer dan 99,99999%) wordt dus onbewust verwerkt

Op die manier worden we niet overgestimuleerd en kunnen we snel beslissingen nemen zonder na te denken. En overleven we

Onze hersenen kunnen zo werken omdat dezelfde informatie vaak terugkomt en omdat dit informatie is waarvan je het gewoon bent om die te verwerken op school, thuis, door naar bepaalde tv-programma’s te kijken, in interactie met bepaalde personen, vanwege je religie, je afkomst of thuissituatie.

Een concrete oefening voor in de klas

Hoe maken we dit concreet voor de jongeren? Je kan hen volgende oefening geven:

Sluit je ogen en beeld je in :

• Je bent vannacht in je bed in slaap gevallen, maar je wordt plots wakker en springt recht omdat je lawaai hebt gehoord in huis. Het geluid lijkt op dat van een gebroken glas. Waar denk je aan?
• Jullie mogen je ogen openen. Wie wil antwoorden? (Waarschijnlijk antwoord: een inbreker)
• Wat gaan jullie dan doen als er een inbreker is? (waarschijnlijk antwoord: de politie bellen)

Het is goed dat je meteen aan een inbreker denkt en de politie gaat bellen, en dat je niet denkt dat een tak is afgebroken door de wind en een venster heeft kapotgeslagen. Dankzij de snelle reactie van je hersenen kan je snel een beslissing nemen (de politie bellen).

Anderzijds, deze snelle manier van denken en reageren en het feit dat we allemaal door een “gekleurde bril” kijken zorgt ervoor dat we denken in stereotypes en vooroordelen.

Wat zijn stereotypes? Wat is een vooroordeel?

Stereotypes zorgen ervoor dat we over mensen gaan oordelen op basis van onvolledige informatie. Of dat we ons anders gaan gedragen tegenover sommige personen.

Op zich is dat normaal en menselijk, maar het is niet wenselijk natuurlijk. Het is belangrijk om te weten dat:

Door de werking van je hersenen heb je vooroordelen. Dat is normaal.

Maar het is belangrijk om je ervan bewust te zijn en stereotypes te vermijden. Het is dus aan jullie om jullie hersenen iets aan te leren. Zo zullen je hersenen beetje bij beetje betere beslissingen nemen op basis van feiten en niet op basis van vooroordelen die je onbewust hebt.

Meer weten?

Wil je graag wat meer informatie over het onderwerp en/of de ‘teken een wetenschapper’-test? We hebben voor je 4 bronnen opgesomd.

• Wil je dit onderwerp op een leuke en makkelijke manier uitleggen aan kinderen? Wij raden je deze video over genderstereotypering aan. De video legt uit vanwaar stereotypes komen, wat de gevolgen zijn en hoe we dit kunnen veranderen.
• De ’teken een wetenschapper’-test is enorm populair voor wetenschappelijk onderzoek. Onderzoekers van de Northwestern University in Amerika voerden een analyse uit naar de onderzoeken over 5 decennia heen. De VRT vatte de conclusie samen in een nieuwsartikel. Wat blijkt uit het artikel? Kinderen nu tekenen meer vrouwelijke wetenschappers dan vroeger.
• In de tv-serie Big Bang Theory is er de aflevering ’the contractual obligation implementation’ (S06E8). Daarin zoeken Leonard, Sheldon en Howard een manier om jonge meisjes aan te moedigen om voor STEM-richtingen te kiezen. De aflevering is te bekijken op Netflix.
• Mayim Bialik, een van de actrices uit Big Bang Theory, is in het echte leven ook neurowetenschapper. In dit interview praat ze treffend over haar drijfveren en de genderstereotypes waarmee ze te maken kreeg.  

Wil je meer oefeningen om met kinderen uit te voeren? Bekijk dan onze andere artikels. Je kan kinderen hun brein herformatteren en bewust maken over de maakbaarheid van hun brein. Of leer hen hoe je kan omgaan met conflicten.